Chúng tôi, những nạn nhân còn sống và thân nhân những nạn nhân
đã qua đời trong một vụ án không được xét xử cách nay vừa tròn 50 năm được gọi tắt là “Vụ
án Xét lại chống Đảng”, một lần nữa phải lên tiếng vì sự thật và công
lý, vì lương tâm và nghĩa vụ, vì một đất nước thượng tôn pháp luật.
BỐI CẢNH LỊCH SỬ.
Năm 1956, tại Đại hội 20 Đảng
cộng sản Liên Xô, Bí thư thứ nhất Nikita Khrushev đã đọc báo cáo quan trọng về
chống tệ sùng bái cá nhân Stalin và chủ trương “cùng tồn tại trong hoà bình”
giữa hai hệ thống cộng sản và tư bản. Đường lối mới đã được hầu hết các đoàn
đại biểu tán đồng tại Đại hội các đảng cộng sản và công nhân quốc tế họp tại
Moskva với 81 thành viên tham dự năm 1960.
Đoàn đại biểu Đảng Lao Động (Cộng
sản) Việt Nam (viết tắt theo tên mới ĐCSVN) do Chủ tịch Đảng Hồ Chí Minh cùng
với Bí thư Thứ nhất Lê Duẩn và các ủy viên Bộ Chính trị Trường Chinh, Nguyễn
Chí Thanh tham dự đã ký vào bản Tuyên bố chung Hội nghị trên. Đường lối mới này
đã bị Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) kịch liệt lên án, gọi là “Chủ nghĩa xét
lại hiện đại”.
Sự thay đổi trong nhận định về
quan hệ quốc tế đã phân hoá nội bộ một số đảng cộng sản. Trong ĐCSVN cũng xuất
hiện hai luồng quan điểm khác nhau. Một bên ủng hộ “cùng tồn tại trong hoà
bình”, phản đối sự rập khuôn đường lối giáo điều tả khuynh của ĐCSTQ, mở rộng
dân chủ trong đảng cũng như trong xã hội, chủ trương hòa bình thống nhất đất nước,
phát triển kinh tế đa thành phần.
Bên kia, theo đường lối của
ĐCSTQ, chủ trương chống “chủ nghĩa xét lại hiện đại”, duy trì xã hội chuyên
chính phi dân chủ, đẩy mạnh cải cách xã hội chủ nghĩa, xóa bỏ hoàn toàn cơ chế
kinh tế thị trường, kiên định chủ trương thống nhất đất nước bằng bạo lực.
Cuộc đấu tranh trong nội bộ diễn
ra âm thầm nhưng căng thẳng đã kết thúc bằng nghị quyết của Hội nghị Trung ương
9 ĐCSVN họp năm 1963, đi ngược lại Tuyên bố chung Maskva 1960 đã được đoàn đại
biểu Việt Nam long trọng ký kết. Nghị quyết 9 (phần đối ngoại), về thực chất là
bản sao đường lối của ĐCSTQ đã khởi đầu cho cuộc trấn áp những đảng viên bất
đồng chính kiến bị chụp mũ “chủ nghĩa xét lại hiện đại”. Cần lưu ý là Chủ tịch
Hồ Chí Minh không tham gia biểu quyết nghị quyết này.
Toàn văn Nghị quyết 9 được giữ
trong tình trạng tuyệt mật, nhưng nội dung tinh thần được phổ biến cho các đảng
viên và trí thức. Vì có quá nhiều tranh cãi nội bộ nên Đảng tuyên bố cho phép
bảo lưu ý kiến khác biệt. Thái độ cởi mở này chỉ là biện pháp để phát hiện
những người không tán thành.