Bài viết
về Dự án cải cách đất nước được học giả Nguyễn
Trung suy nghĩ tâm huyết trong nhiều ngày. Do tầm bao quát của nó, để bạn đọc
dễ theo dõi, Bauxite Việt Nam xin tóm tắt lại bằng cách chọn
trích những đoạn thên chốt dưới dây, tập hợp lại, trân trọng đặt trong khung,
để những ai không có điều kiện và thì giờ thì có thể nghiền ngẫm trong chừng
ấy cũng đã nắm được phần cốt lõi.
***
“Nhiệm
vụ lịch sử không được phép tránh né của đảng hôm
nay là phải cất cái “bình” hiện nay vào nơi trang
trọng nhất có thể trong bảo tàng – phần lịch sử Việt Nam cận đại, để đánh dấu
sự kết thúc con đường đất nước đã đi từ năm 1930 đến hôm nay, để từ đây thông
qua cải cách thể chế chính trị mở ra một thời kỳ phát triển mới của nước Việt
Nam độc lập thống nhất trong thế giới đã sang trang.
“ĐCSVN hôm nay như đang là không
có trí tuệ, phẩm chất và khả năng thực hiện nhiệm vụ lịch sử nó phải làm nói
trên. Và nếu cố tình vẽ ra một nhiệm vụ như thế cho đất nước thì nó cũng
không thực hiện được, nhân dân cũng không tin. 42 năm độc lập thống nhất đã
chứng minh thuyết phục: Ngoài đổi mới 1986 là nỗ lực của cả nước, ĐCSVN như
đang là cho đến nay chỉ có thất bại trong mọi nỗ lực cải cách,
dù đấy chỉ là những cải cách ở quy mô các vấn đề từng phần hay cục bộ (ví dụ:
cải cách giáo dục, cải cách hành chính, tinh giảm biên chế…). Đơn giản vì bản
chất và lợi ích của ĐCSVN hôm nay đối kháng với cải
cách, do đó nó coi những ý tưởng cải cách là suy thoái đạo đức chính trị tư
tưởng, là tự diễn biến, đặc biệt đố kỵ trong các vấn đề như xóa bỏ “Điều 4”,
hòa giải dân tộc, xã hội dân sự…
“Cần
phải học nhiều nữa để thấm thía nỗi hèn kém và cả những hư hỏng của chính bản
thân mình và của đất nước, do cái dốt, cái lạc hướng, và cái khiếp nhược
trước quyền uy sinh ra – trong đó cần phải thấy sự hèn kém này chính là một
trong các thành tố tạo nên dinh lũy kiên cố của chế độ toàn trị hiện nay,
những bước bị khuất phục đã xảy ra trước sự bành trướng và thâm nhập các mặt
của Trung Quốc, cũng như thói tự ti và sính phương Tây, sính theo cái này hay
theo cái khác và quên mất chính mình là ai. Đã xảy ra không hiếm trường hợp
hèn kém đến mức đánh mất hoặc để bị cướp mất tinh thần tự trọng dân tộc và
thể diện quốc gia…
“Cần
phải học bằng được hòa giải dân tộc, để hàn gắn vết thương tay trái chém tay
phải đến hôm nay vẫn còn rỉ máu. Cần phải học bằng được điều này để làm cho
quốc gia đủ mạnh và vững vàng, không để cho bất kể tình huống nào các mưu đồ
hoặc quyền lực đen tối dù từ đâu tới lại có thể một lần nữa xô đẩy đất nước
vào thảm họa nội chiến này. Và trên hết cả, cần thông qua hòa giải dân tộc,
để có được sự cố kết dân tộc làm nên một quốc gia chẳng những có sức mạnh bất
khả kháng với mọi thách thức từ bên ngoài, mà còn là môi trường nẩy nở các
giá trị cao đẹp, là nơi nuôi dưỡng, làm bệ đỡ, và đồng thời là thành lũy bảo
hộ cho mọi nỗ lực tinh hoa của từng công dân của nó…
“Nội
dung cải cách có thể phác họa một cách tóm lược như sau:
“Thứ
nhất: Mục đích cuối cùng và cũng là cao nhất cải cách chính trị ở
nước ta hôm nay phải đạt được nên là: Từ hòa giải, đoàn kết và đồng
thuận dân tộc quật khởi nên một quốc gia Việt Nam phát triển của toàn thể
cộng đồng dân tộc Việt Nam chúng ta – đúng với tinh thần đã nêu từ
Cách Mạng Tháng Tám: “Nước Việt Nam là của người Việt Nam!”, với các
tiêu chí Dân chủ, Cộng hòa, Độc lập, Tự do, Hạnh phúc.
“Thứ
hai: Kinh tế thị trường, nhà nước pháp quyền, xã hội dân sự là 3 trụ
cột làm nên quốc gia vững bền, phải được xây dựng và phát triển từng bước
thích hợp trong tổng lộ trình hình thành nên một nước Việt Nam phát triển,
với các tiêu chí như đã nêu trong điểm thứ nhất.
“Thứ
ba: Thể chế chính trị cần phải xây dựng là một nhà nước pháp quyền
dân chủ, có phân định rạch ròi các quyền lập pháp, quyền hành pháp và quyền
tư pháp, hoạt động ràng buộc nhau và kiểm soát lẫn nhau trong khung khổ chung
của một Hiến pháp mới; nhà nước này được xây dựng và hình thành trên những
nguyên tắc của bầu cử dân chủ. Kinh tế thị trường và xã hội dân sự là 2 yếu
tố căn bản tạo dựng nên nhà nước pháp quyền này, vì lẽ này nhà nước pháp
quyền dân chủ tất yếu phải được xây dựng trên nền tảng của thể chế
chính trị dân chủ đa nguyên, được thiết kế theo một hiến pháp mới đúng
với tinh thần nhà nước do dân, của dân, vì dân. Đây phải là cái đích
cuối cùng và cao nhất của toàn bộ quá trình cải cách chính trị lần này,
được thực hiện dần từng bước dựa trên mọi thành quả kinh tế
- chính trị - xã hội và tiến bộ của quốc gia đạt được trong suốt quá trình
tiến hành cải cách này.
“Học
hỏi là động lực trí tuệ xuyên suốt quá trình này – vì thế tôi gọi đó là thể
chế chính trị đa nguyên của học hỏi, của giác ngộ, của phát triển, bởi vì
nó được xây dựng từng bước và thường xuyên nâng cao theo tiến trình
của giác ngộ và phát triển; nó khác hẳn với đa nguyên của bầy đàn, vô
minh và hỗn loạn. Nói đơn giản: Đó là lấy mở rộng tự do dân chủ tạo ra giác
ngộ của trí tuệ và đồng thuận xã hội làm động lực cho việc tiến hành cải
cách, để từng bước xây dựng nên một thể chế chính trị mới. Vì thế có thể nói:
Cải cách chính trị lần này là tiến hành những cuộc vận động chính trị lớn và
sâu rộng trong toàn xã hội như đã từng làm thời Cách Mạng Tháng Tám nhằm thay
đổi sâu sắc toàn diện đời sống đất nước.
“Thứ
tư: Các quyền tự do, dân chủ của công dân, quyền sở hữu cá nhân, và
các quyền con người phải được thể hiện đầy đủ và được bảo đảm trong Hiến
pháp, đồng thời được phản ánh trong mọi bộ luật của quốc gia. Những quyền
tự do ngôn luận, tự do hội họp và lập hội, quyền biểu tình, quyền tự do báo
chí phải được xem và thiết kế là những quyền trực tiếp bảo đảm việc
thực hiện các quyền công dân và quyền con người, đồng thời những quyền này
làm nhiệm vụ tạo nền móng cho sự hình thành và hoạt động của xã hội dân
sự, mang lại động lực cho tiến hành cải cách. Quân đội, công an
và các lực lượng chuyên chính khác là công cụ bảo vệ đất nước và giữ gìn an
ninh quốc gia, được xây dựng và hoạt động trong khuôn khổ hiến pháp và luật
pháp quốc gia, chỉ trung thành với quốc gia, với nhân dân.
“Thứ
năm: Toàn bộ các đảng phái chính trị, các loại hình hiệp hội cùng các
thành viên của nó chỉ được hoạt động trong khuôn khổ của xã hội dân sự, trong
khuôn khổ của Hiến pháp và pháp luật – bao gồm cả luật/các luật về các đảng
phái chính trị, hiệp, hội, các tổ chức dân sự khác… Tất đều bình đẳng trước
pháp luật, tự túc về tài chính và không được sử dụng tiền thuế của dân.
“Một khi
những cá nhân của những tổ chức này thông qua bầu cứ dân chủ theo luật định
được cử vào tham gia bộ máy nhà nước thì trở thành đại diện của các cử tri
bầu cho họ, hoạt động theo Hiến pháp, chứ không đại diện cho các đảng phái
hay các tổ chức chính trị xã hội xuất thân của họ. Khái niệm đảng cầm quyền
chỉ thuần túy là tên gọi không hơn không kém cho đảng phái có nhiều thành
viên (thường là chiếm đa số hoặc thông qua liên minh) tham gia chính
quyền. Nghĩa là: Không có các đảng phái hay các tổ chức chính trị xã
hội với tính chất là chính nó trong bộ máy và hệ thống pháp quyền của nhà
nước, đây là đặc trưng cốt lõi “nhà nước do dân, của dân, vì dân”.
“ĐCSVN như
đang là phải làm được 2 việc:
“(1)
Phải nhận thức được đòi hỏi sống còn đưa quốc gia bước sang thời kỳ phát
triển mới trong một thế giới đã hoàn toàn thay đổi là trách nhiệm
ràng buộc của đảng; nếu ĐCSVN hôm nay từ
chối không làm, chống lại, hoặc làm hỏng… đều sẽ đồng nghĩa với phạm trọng
tội chống lại quốc gia, đảng không còn chính danh để tồn tại; nếu để xảy ra
như thế, cái trước sau phải đến không thể tránh được sẽ là: Chế độ
toàn trị sẽ dẫn tới “dân lật thuyền”, hoặc bị tha hóa làm cho sụp đổ, đất
nước lâm vào đại họa, chôn vùi theo toàn bộ sự nghiệp của đảng;
“(2)
đảng phải quyết tâm thay đổi chính mình trước, phải tin vào nhân dân, và tự
tin chính mình, quyết đi cùng với nhân dân mở ra trang sử mới đổi đời này của
đất nước. Làm được như thế, ngoài cái tha hóa và tham nhũng thối nát ra, đảng
không có gì để mất! Nắm mọi quyền lực trong tay, đảng đã dẫn dắt đất nước đi
vào tình thế đau lòng và hiểm nghèo hôm nay, đảng phải có trách nhiệm ràng
buộc tự lột xác mở lối ra cho đất nước! Đảng ra đời từ yêu nước, hy sinh cứu
nước đã làm nên sự nghiệp của đảng. Giữ được truyền thống này và có nhân dân,
đảng sẽ thực hiện được sứ mệnh lịch sử mới này.
“Tôi
trân trọng đề nghị: Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, với trách nhiệm là
người giữ cương vị cao nhất trong đảng, yêu cầu Bộ Chính trị ra quyết định
khép lại quá khứ, đoàn kết toàn Bộ Chính trị và toàn đảng, huy động toàn đảng
và dựa vào trí tuệ của nhân dân cả nước quyết tiến hành cuộc cải cách chính
trị không thể trì hoãn này. Đảng phải thay đổi thành đảng của dân tộc để có
thể dấy lên cuộc cải cách của toàn dân cứu nước và đổi đời đất nước! Đây cũng
là con đường cứu đảng thành đảng của dân tộc, mãi mãi đi với dân tộc. Thời
gian không chờ đợi. Mọi thách thức trong/ngoài đang uy hiếp đất nước không
biết chờ đợi!”
N.T.
|